Migracje w historii ludzkości kandydują do miana jednego z ważniejszych mechanizmów wywołujących zmiany społeczne. Obok postępu technicznego, technologicznego oraz ruchów społecznych to migracje i związane z nimi przenikanie się kultur wielkich zbiorowości przyczyniały się do powstania i przebiegu ważnych zjawisk dziejowych. Przez całą historię ludzkości bardzo silnym impulsem migracyjnym pozostawało zróżnicowanie polityczne i ekonomiczne świata. Uchodźcy polityczni i wojenni to ciągle ogromna rzesza osób pochodzących z różnych rejonów świata, choć dominującym w świecie powodem migracji są obecnie czynniki ekonomiczne.

Wielowiekowa dominacja ekonomiczna i polityczna „starego świata" przyczyniła się do wielkich migracji, których celem była Europa, a po podziale przez „żelazną kurtynę", jej część zachodnia. Stary kontynent stanowi cel wędrówek licznych migrantów z uboższych części świata, tutaj szukających warunków dla osiągnięcia życiowego sukcesu. Podobną rolę przyciągającą odegrały inne bogate kraje należące do świata cywilizacji zachodu (USA, Kanada, Australia itd.).

Istotna fala przestrzennych ruchów ludności w Europie wiąże się z upadkiem systemu komunistycznego. Demokratyzacja i otwarcie granic przy jednoczesnej znaczącej różnicy cywilizacyjnej i ekonomicznej pomiędzy Wschodem i Zachodem spowodowały masowe migracje z krajów byłego bloku komunistycznego do krajów Europy Zachodniej. Proces ten został dodatkowo wzmocniony w efekcie rozszerzenia UE w latach 2004 i 2007.

W tych procesach migracyjnych znaczący udział posiada społeczeństwo polskie. Powody polityczne skłaniały Polaków do migracji w wieku XIX i w okresie panowania komunizmu po II wojnie światowej. Powody ekonomiczne przyczyniały się do ich wędrówki w pierwszych i ostatnich dekadach XX wieku. Migracje Polaków do krajów Europy Zachodniej są jednym z następstw akcesji Polski do UE. Szacunkowe dane mówią o zaangażowaniu się w wędrówkę około 2 mln obywateli polskich, którzy za granicą postanowili szukać szansy na zrealizowanie własnych aspiracji życiowych. Warto także zauważyć, że Polska staję się krajem docelowym dla imigrantów i przypuszczalnie zjawisko to będzie się rozwijać w przyszłości.

Migracje niosą za sobą szereg konsekwencji, które obejmują nie tylko samych wędrujących, ale także społeczności ich pochodzenia i przyjmujące. Związane są one ze społecznymi, kulturowymi, ekonomicznymi i politycznymi aspektami ruchów wędrówkowych. Konsekwencje społeczne obejmują zmiany struktury społecznej zarówno grupy pochodzenia jak i przyjmującej w wielu wymiarach: etnicznym, wieku, płci, wykształcenia, zamożności czy struktury zawodowej. Konsekwencje kulturowe  dotyczą dokonującej się w trakcie migracji dyfuzji pomiędzy kulturą grupy pochodzenia ludności przenoszącej się i kulturą społeczności przyjmującej, a w konsekwencji zmianami tożsamościowymi w obu grupach. Konsekwencje ekonomiczne są efektem przemieszczania się migrantów rozumianych w kategoriach siły roboczej. Konsekwencje polityczne są związane z realizacją szeroko rozumianej polityki migracyjnej skierowanej wobec osób przenoszących się zarówno ze strony kraju pochodzenia jak i przyjmującego.

Ogromne znaczenie procesów migracyjnych we współczesnym świecie oraz ich wielowymiarowość i wieloaspektowość wskazują na potrzebę powołania w Uniwersytecie Jagiellońskim Centrum Studiów Migracyjnych. Stanowi ono płaszczyznę współpracy i koordynacji działań badaczy migracji, którzy rozproszeni są w różnych jednostkach uniwersyteckich. Pozwala także nawiązanie bliższej kooperacji z pracownikami innych uczelni w środowisku akademickim krakowskim i szerzej Polski południowo-wschodniej, którzy zajmują się przestrzenna mobilnością ludzi. Centrum daje szansę na budowanie interdyscyplinarnego zespołu, który byłby w stanie badać procesy migracji w ich wieloaspektowej złożoności.

Podstawowe zadania JCSM

1. Zadania informacyjne
   • utworzenie i systematyczne prowadzenie bazy danych o projektach badawczych i publikacjach badaczy migracji środowiska krakowskiego, innych środowisk naukowych w południowo-wschodniej Polsce oraz partnerów polskich i europejskich JCSM
   • informowanie o planowanych konferencjach, szkołach letnich i innych formach komunikacji naukowej
   • prowadzenie elektronicznego newslettera w zakresie informacji naukowej dotyczącej JCSM oraz współpracujących instytucji
2. Zadania integracyjne
   • scalanie i koordynacja rozproszonych inicjatyw i przedsięwzięć badawczych w zakresie zjawisk i procesów migracyjnych
   • zapraszanie przedstawicieli różnych nauk zajmujących się zjawiskiem migracji do uczestnictwa we wspólnych, interdyscyplinarnych projektach badawczych
   • zorganizowanie spotkań naukowych (seminariów), umożliwiających wymianę doświadczeń z badań oraz poznanie różnych perspektyw teoretycznych i metodologicznych analizy procesów migracyjnych
3. Zadania badawcze
   • próba konceptualizacji najistotniejszych tematów badawczych z zakresu migracji wspólnych dla przedstawicieli różnych nauk
   • próba opracowania procedur i technik badawczych umożliwiających rozpoznanie najważniejszych tematów badawczych w zakresie procesów migracyjnych
   • inicjowanie wspólnych, interdyscyplinarnych badań procesów migracyjnych
4. Zadania edukacyjne
   • utworzenie rocznych, interdyscyplinarnych studiów podyplomowych nad zjawiskami migracji i uchodźctwa: adresatem są osoby, których działalność zawodowa związana jest z różnymi kategoriami migrantów w Polsce i innych krajach, urzędnicy administracji rządowej i samorządowej, prawnicy, pracownicy socjalni, misjonarze, osoby przygotowujące się do pracy w wielokulturowych środowiskach powstałych w efekcie migracji
   • działania oświatowe na rzecz propagowania tolerancji względem imigrantów, przełamywania barier interetnicznych, przeciwdziałania rasizmowi
   • propagowanie rzetelnej wiedzy o różnorodnych formach życia społecznego i światach wartości kulturowych